11 Dec 2012
Welkomstwoord Robert Schuddebol, Ministerie van Buitenlandse Zaken
Namens het Ministerie van Buitenlandse Zaken heet Robert Schuddeboom, oud-consul te Hongkong, allen welkom, in het bijzonder HE Mevrouw Retno L.P. Marsudi, Ambassadeur van Indonesië. De heer Schuddeboom vertelt hoe de samenwerking van de Directie Azië en Oceanië en de Indonesia Nederland Society tot stand is gekomen.
Jesse Kuijper
Welkomstwoord INS-voorzitter Jesse Kuijper
De heer Kuijper, sinds juni 2012 bestuursvoorzitter van INS, heet eveneens allen welkom en stelt zijn medebestuursleden voor: Ate Oostra, Monica Bouman, Jolijn van Beukering en Silfraire Delhaye.
Deze tweede openbare INS bijeenkomst staat in het teken van de economische relatie tussen Nederland en Indonesië. Als INS voorzitter spreekt de heer Kuijper de wens uit om ‘als vrienden die een verleden delen, samen te werken aan een betere toekomst op het gebied van politiek, economie en onderwijs. Laten we kansen creëren, van elkaar leren, ervaren en bouwen’.
Dr. Bernard Bot
Introductie oud-minister Bernard Bot
De heer Bot ziet Indonesië allang niet meer als een opkomende, maar als een opgekomen economische macht, die inmiddels tot de G20 behoort. Hij vindt het verbazingwekkend hoezeer Indonesië aantoont dat Islam en democratie kunnen samengaan. De ambities van het land zijn hoog. Volgens het McKinsey rapport ‘The archipelago economy: unleashing Indonesia’s potential’ van september 2012 zal Indonesië met het huidige groeitempo in 2030 de 7e wereldeconomie zijn.
Nederland, dat afhankelijk is van zijn handel, moet de vriendschapsband met Indonesië in stand houden. Door eeuwenlange contacten en directe banden is de emotionele binding tussen Nederland en Indonesië sterk. Des te belangrijker is het om samen te werken met de krachtigste opkomende politieke macht in Azië. Indonesië kan voor Nederland de opstap zijn naar geheel Zuidoost-Azië.
Nederland van zijn kant kan de opstap zijn voor Indonesië naar Europa. Bernard Bot herhaalt dan ook: ‘We moeten de vriendschapsbanden aanhouden. We moeten elkaar niet loslaten, maar wonden helen, elkaar over en weer begrijpen en de vruchten plukken van wederzijdse samenwerking’. In dit verband meent hij dan ook dat de Indonesia Nederland Society de belangrijke taak heeft dit bewustzijn in Nederland te versterken.
Dr. Fauzi Ichsan – Bank CBI
Keynote speech Bapak Fauzi Ichsan van de CBI (Chartered Bank Indonesia)
In 1997 waren China, India en Indonesië de economieën die het meest te lijden hadden onder de internationale financiële crisis. Maar dat heeft hen toen wel in een opwaartse stroomversnelling gebracht. De jonge financieel expert en econoom Fauzi Ihsan van de Chartered Bank Indonesia zegt vol trots: ‘Ik ben blij met de crisis!’ Zelf heeft hij in 1998 aan de studentenopstand tegen Suharto meegedaan. Nu is Indonesië – een oude cultuur met een jonge bevolking – een democratie en heeft het de meest stabiele economie van Azië.
Vervolgens schetst de heer Ichsan in grote lijnen hoe het met de economische groei van Indonesië is gesteld. Hij verwijst regelmatig naar het McKinsey rapport over Indonesië en illustreert zijn betoog rijkelijk met tabellen en overzichten. Samengevat zijn dit de hoofdpunten:
+ De Indonesische economie heeft vooral de laatste tien jaar sterk gepresteerd. Indonesie staat nu op de 16e plaats van de economieën ter wereld, met de potentie om in 2030 naar de 7e plaats te stijgen.
+ Indonesië heeft een kleine staatsschuld en de Indonesische economie is niet alleen de meest stabiele, maar ook de meest veelzijdige economie in Azië. Daarbij profiteert Indonesie zowel van het economisch opkomende Azië, als van de toegenomen binnenlandse urbanisatie en de jonge bevolking.
+ Vooral de binnenlandse consumptie en toegenomen vraag naar diensten hebben de economie versterkt. In 20 jaar tijd groeide deze met 60%. Dit geldt met name voor de volgende drie sectoren: groot- en detailhandel; transport en apparatenbouw, transport en telecommunicatiediensten. De economische groei concentreert zich niet alleen in Jakarta, maar ook in grote steden als Bandung, Surabaya en Medan en middelgrote steden als Pekanbaru, Pontianak en Makassar.
+ De toegenomen urbanisatie brengt groeiende inkomsten en consumentenuitgaven met zich mee. Tegen 2030 zullen er naar schatting 90 miljoen consumenten bij zijn. Om aan hun vraag tegemoet te komen, zal er evenredig meer moeten worden geproduceerd. Verder moet de Indonesische overheid zorgen dat de infrastructuur voor energie en transport, alsmede de scholing van werkkrachten hiermee gelijke tred houdt. Voor een inclusieve economie is bovendien regionale spreiding belangrijk.
Met dit scenario voor ogen ziet Fauzi Ichsan met in de samenwerking tussen Indonesie en Nederland met name potentieel in de ontwikkeling van infrastructuur. Nederland is daarin voor Indonesie een interessante handelspartner.
Bertrand van Ee – CEO Royal HaskoningDHV
Keynote speech Bertrand van Ee, CEO Royal HaskoningDHV
Bertrand van Ee, CEO van Royal HaskoningDHV, kan er niet genoeg op hameren: ‘Wij moeten de relatie met Indonesië voortzetten en we moeten blijven investeren. De etalage voor Indonesië moet vol blijven!’ Hij doet een bijzonder beroep op het Ministerie van Buitenlandse Zaken en zijn Minister om daarvoor toch vooral alle beschikbare posten open te houden.
De 21e eeuw wordt de tweede eeuw van Azië genoemd. Maar het is ook de eeuw van de klimaatverandering, die o.a. zorgt voor het stijgen van de zeespiegel. Daarbij zakt de grond in Jakarta elk jaar met tien centimeter. Voor Nederland, dat door de eeuwen heen worstelt met dit soort vraagstukken, liggen hier enorme uitdagingen. Bertrand van Ee ziet de 21e eeuw dan ook vooral als de eeuw van de ingenieurs voor duurzaamheid. Dit is de lijn dit zijn bedrijf, met 8000 werknemers, samen met de aandeelhouders wil aanhouden. Duurzaamheid heeft de toekomst. Royal HaskoningDHV biedt wereldoplossingen voor locale problemen, zoals de bouw van vliegvelden, wegen, bruggen, tunnels, stadsplanning en -ontwikkeling en watermanagement. Het bedrijf is al vijftien jaar actief in Indonesie, waar studies zijn gedaan en in samenwerking met de plaatselijke overheden prachtige projecten zijn gerealiseerd, zoals de aanleg van waterleidingen en rioleringen.
In die periode heeft hij ook de relatie tussen Oost en West zien veranderen. ‘Wij hebben hen nu nodig, niet zij ons’. Dat geeft soms ook spanning, bijvoorbeeld in het personeelsbeleid. Werken met jonge Nederlandse, of juist jonge Indonesische ingenieurs? Geen gemakkelijke vragen. Eigenaarschap, integriteit en teamwork zijn belangrijke richtwaarden voor de bedrijfsvoering. Daarin streven zij naar transparantie. De duurzaamheid in het bedrijf komt ook tot uitdrukking in de eigen duurzame footprint: energiebewust, gebruik van duurzame materialen. Ook voert Royal HaskoningDHV beleid op diversiteit en wordt een deel van de opbrengst besteed aan sociale projecten in de gebieden waar het bedrijf werkt. Bij dit alles gaat het er om als onderneming te bouwen aan een duurzame relatie. Ditzelfde, vindt Van Ee, geldt ook voor de relatie van Nederland met Indonesie.
HE Ambassador Retno Marsudi
Reactie ambassadeur Retno Marsudi
Ambassadeur Retno Marsudi complimenteert haar jonge landgenoot Fauzi Ichsan, die zijn gloedvolle betoog als een ware ambassadeur van Indonesie heeft gebracht en dankt Bertrant van Ee voor zijn bijdrage. Zij is zichtbaar ingenomen met deze tweede grote bijeenkomst in twee weken over de Indonesische economie. Tijdens het Infrastructurele Forum dat de Indonesische ambassade een week eerder organiseerde, waren er ruim 130 deelnemers uit het Nederlandse bedrijfsleven. En ook nu is de opkomst groot. ‘Indonesië biedt kansen en mogelijkheden voor handel en bedrijfsleven. De vraag is: bent u er klaar voor?’
Dr. Wim van Eekelen
Introductie oud-minister Wim van Eekelen
Willem van Eekelen vertelt hoe de Stichting Vrienden van Linggadjati, waarvan hij voorzitter was, het idee opvatte een Indonesia Nederland Society op te richten, die zich vooral zou bezig houden met de relatie met het huidige Indonesië. Onder zijn voorzitterschap is op 22 maart 2012 de Indonesia Nederland Society gelanceerd. Dertien prominente sprekers, met ambassadeur Retno Marsudi en toenmalig SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan als keynote speakers, hebben samen de aftrap gegeven voor INS.
Op 28 juni 2012, tijdens een ronde tafelbijeenkomst over Indonesië, Europa en de rol van Nederland, heeft Wim van Eekelen het voorzitterschap overgedragen aan Jesse Kuijper, een van de dertien sprekers. Sindsdien is de heer Van Eekelen voorzitter van de INS Board of Trustees. In deze hoedanigheid kondigt hij vervolgens de uitreiking aan van de Linggadjati Award, een award die de INS jaarlijks zal uitreiken aan iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de relatie Nederland-Indonesie.
Joty ter Kulve-Van Os
Uitreiking Linggadjati Award 2012
Voordat bekend wordt gemaakt wie de Award dit jaar zal ontvangen, krijgen de aanwezigen op grootscherm een dvd-fragment te zien van de documentaire ‘Terug naar Linggadjati’ van Twan Spierts. Daarvan vertelt mevrouw Joty ter Kulve-Van Os – in haar huis in Wassenaar en op locatie in Linggarjati – over haar leven. Beeld en gesproken woord maken diepe indruk op alle aanwezigen.
Onder warm applaus komt mevrouw Ter Kulve naar voren. Willem van Eekelen reikt de ‘Linggadjati Award 2012’, de eerste in de reeks, aan haar uit onder het uitspreken van de volgende woorden: ‘Het INS bestuur kent de eerste ‘Linggadjati Award’ toe aan Ibu Joty, voor haar pionierswerk en haar vermogen om mensen met elkaar te verbinden. Linggarjati is door haar inzet een ‘lieu de memoire’ geworden. Zij is dit werk begonnen samen met haar broer Willem van Os, die in 2011 helaas is overleden. Linggarjati, een Indonesisch bergdorp op West-Java, aan de voet van de Ciremai vulkaan, was voor de oorlog Linggadjati, een dorp in Nederlands-Indië. In november 1946 kwamen daar een commissie-generaal van Nederland en een Indonesische delegatie samen om te onderhandelen over de onafhankelijkheid van Indonesië en de toekomstige samenwerking. Dat resulteerde in de opstelling van het ‘Linggadjati-Akkoord’. Het huis van de onderhandelingen, gebouwd door Koos van Os, is nu een nationaal Indonesisch museum. Linggarjati is een lieu de memoire omdat daar in een sfeer van wederzijds respect en erkenning een basis werd gelegd voor verzoening, vriendschap en toekomstige samenwerking tussen Nederland en Indonesië.’
Slot
‘Nederland en Indonesie hebben elkaar veel te bieden – door vriendschap kunnen wij elkaars kracht versterken’. Met deze woorden van Joty ter Kulve – Ibu Joty – wordt het seminar besloten. Een seminar dat de sfeer uitstraalde van ‘Linggadjati’ met de dringende boodschap dat er werk aan de winkel is.
Monica Bouman, secretaris INS